Η θλιβερή κατάσταση στην οποία περιήλθε η δημοτική γλώσσα, δεν οφείλεται σε λόγους γραμματολογικούς, αλλά κοινωνιολογικούς. Ορισμένες ηγετικές πολιτικές ομάδες θέλησαν να θεμελιώσουν την επιθυμία τους για εξουσία επάνω σε μια δική τους μυθολογία, που να τους νομιμοποιεί όχι μόνο τυπικά, με την κατάκτηση της πλειοψηφίας, αλλά και ηθικά και πνευματικά.
του Στέλιου Συρμόγλου
Η πρόθεσή τους ήταν σωστή, καθόσον όλες οι εξουσίες περικαλύπτονται από τη χλαμύδα του μύθου, για να μη φαίνεται η γύμνια τους. Διότι η γυμνότητα όλων των εξουσιαστικών ομάδων του κόσμου είναι αηδιαστική…
Η διαστρέβλωση της γλώσσας στις μέρες μας οφείλεται σε αυτή την ανόργανη μυθολογία, που προσπαθούν να κατασκευάσουν και που θέλουν να εκφράσουν με αντίστοιχα ανόργανη γλώσσα. Σε μια κοινωνία, βέβαια, που εν τέλει μένει ελεύθερη, τα ανόργανα επιθέματα θα πρέπει να απορριφθούν. Ηδη, η κοινή γλώσσα των άστεων πήρε το δρόμο της, διότι διαθέτει ισχυρή ιστορική ροπή και αυτοί που χρησιμοποιούν την κατασκευασμένη γραφειοκρατική γλώσσα ρεζιλεύονται.
Μέσα όμως στη σύγχυση ορισμένα ράκη ψεύτικου μύθου παραμένουν. Και τέτοια είναι το μίσος κατά της διδασκαλίας της καθαρεύουσας. Το μίσος αυτό δεν είναι βέβαια γραμματολογικό, αλλά πολιτικό. Εξυπηρετεί τα τελευταία 30 περίπου χρόνια στον ελλαδικό χώρο τις νέες ηγετικές ομάδες, οι οποίες εξυφαίνουν τη δική τους εξουσιαστική μυθολογία και εν πολλοίς μας οδήγησαν στη σημερινή εξαθλίωσης μας….
Μέσα όμως σε μια οργανική, αναπτυσσόμενη κοινωνία των άστεων, και αυτή είναι η κοινωνία των ημερών μας, πρέπει να γίνει πλέον αντιληπτό, πως δεν μπορεί η κοινή αστική γλώσσα να προκόψει, αν δεν συνδεθεί δημιουργικά με την αρχαία γλώσσα. Από εκεί θα πάρει ικμάδες ζωής, βάθος, πλάτος, πάντοιο πλουτισμό. Γι αυτό και πρέπει να αναμοχλευθεί η συζήτηση για την επέκταση της διδασκαλίας των αρχαίων…Και θα αποδειχθεί καλό αυτό. Ωστόσο, υφίσταται μια σοβαρή παράλειψη, η οποία οφείλεται στον ψεύτικο μύθο περί της απαισιότητας της καθαρεύουσας, που ακόμη συνέχει τις ψυχές ως “κόμπλεξ”, για το οποίο δεν επιτρέπεται να γίνεται λόγος.
Και έτσι, παραγνωρίζεται η μεγάλη ιστορική αλήθεια, πως ανάμεσα στη δημοτική γλώσσα και την αρχαία υπάρχει η “καθαρεύουσα”. Θέλω να πω η κοινή ελληνικής της Βίβλου, των Ευαγγελίων, η εκκλησιαστική των ύμνων, ο λόγος των Πατέρων και η λογία του πρόσφατου παρελθόντος.
Είναι δυνατόν να παραγνωριστεί όλη τούτη η τεράστια ενδιάμεση γραμματεία; Δεν είναι δυνατόν, όχι απλώς επειδή τούτη συνιστά σώμα της ελληνικής κληρονομιάς, αλλά ιδίως, διότι, από γλωσσική άποψη, είναι ο μόνος ζωντανός διάλογος επικοινωνίας με την αρχαία ελληνική γλώσσα.
Όπως οι άνθρωποι έχουν καλύτερες σχέσεις με τους μακρινούς παρά με τους γείτονες, το ίδιο συμβαίνει και με τη γειτονική μας λόγια γλώσσα. Διότι από τους γείτονες κατά καιρούς έχεις πάθει πολλά. Και, όμως, η αστική δημοτική μας προέρχεται από ευτυχή διασταύρωση της λαϊκής γλώσσας και της λόγιας. Και οι δεσμοί της με αυτά τα δύο “ιδιώματα” είναι οργανικοί και δημιουργικοί. Αν δε, τα αποθέματα της λαϊκής γλώσσας έχουν εξαντληθεί, τα αποθέματα της ενδιάμεσης γραμματείας είναι ανεξάντλητα. Και η νέα γλώσσα μας έχει ανάγκη από αυτά, για να δημιουργήσει τους νέους όρους, που απαιτούν τα αθρόως εισαγόμενα νέα είδη τεχνολογίας και επιστήμης.
Αλλιώς, τούτα τα νέα είδη θα έρχονται με τα ξενικά τους ονόματα, όπως ήδη κατά κόρον γίνεται,, ώστε στο τέλος η γλώσσα μας να καταντήσει ελληονοαγγλική, όπως ήδη πάει να γίνει…Πρέπει να σταματήσει το μίσος κατά της λόγιας γλώσσας, διότι την έχουμε ανάγκη!.. Και δεν εννοώ να αρχίσουμε να γράφουμε ξανά και θα μιλάμε την καθαρεύουσα. Οπως δεν εννούν αυτό και όσοι θέλουν την επέκταση της σπουδής της αρχαίας. Ενώ ότι, η σπουδή της ενδιάμεσης γραμματείας, θα μας καταστήσει ικανούς να πλουτίσουμε την εκφραστική της δημοτικής των άστεων. Και μάλιστα πιο οργανικά, πιο εύκολα και πιο άκοπα από όσο θα μας βοηθήσει η σπουδή της αρχαίας, με παραμερισμένη την ενδιάμεση γραμματεία.
Δεν μιλάω, βέβαια, μόνο για τη λόγια γλώσσα. Μιλάω και για την εκκλησιαστική. Αποτελεί μέγα λάθος του νέου Ελληνισμού που περιόρισε το γλωσσικό θησαυρό της εκκλησιαστικής γραμματείας στο χώρο της λατρείας και της θεολογίας. Και που δεν διδάχθηκαν στην εγκύκλιο παιδεία τα πνευματικά και γλωσσικά αριστουργήματα της Βίβλου και της λοιπής θεολογικής γλώσσας. Ο Σολωμός θεμελίωσε το αριστουργημά του “Η γυναίκα της Ζακύνθου” στο γλωσσικό ήθος της Παλαιάς Διαθήκης. Τα κείμενα αυτά δεν σου παρέχουν μόνο το γλωσσικό θησαυρό τους, αλλά και τη μεγαλόφωνη αγωγή του λόγου, τόσο χρήσιμη στη νέα γλώσσα μας, η οποία έχει ανάγκη από παραδείγματα υψηλού λόγου…
Από την άλλη μεριά, τα κείμενα αυτά είναι προσιτά στη νεοελληνική μας αγωγή, διότι είναι της κοινής ελληνικής, στην οποία υπάγεται και η δημοτική μας. Η σύνταξη και η εν γένει δομή του λόγου είναι σύμφωνα με την τρέχουσα γλωσσική μας ευαισθησία. Η γλώσσα των Εβδομήκοντα είναι πολύ πιο οκεία από τη σημερινή μας νεοελληνική. Τούτο σημαίνει πως μπορούμε να οικειωθούμε γόνιμα και δημιουργικά τον εκκλησιαστικό λόγο, ενώ ο αρχαίος λόγος παραμένει αναφομοίωτος από τον νέο των δεκαοκτώ χρόνων.
Κι ωστόσο, δεν πρόκειται για τη γλώσσα ενός θρησκευτικού “γκέτο”. Είναι γλώσσα ενός μεγάλου πνευματικού πολιτισμού, που συνοψίζει τις εμπειρίες των χιλιετιών του μεσογειακού πολιτισμού, του οποίου είμαστε τέκνα. Αρκετό κακό έκαναν οι ξενομανείς διαφωτιστές, που έριξαν στο σκοτάδι την ψυχή του ανθρώπου για έναν φθοροποιό ιντελεκτουαλισμό. Έφτασε η στιγμή που ζήσαμε πλέον την ξέρα, όπου μας οδήγησαν ο διανοητικισμός, ο οποίος πάει να μετατρέψει έναν ιστορικό λαό σε νευρωτικά ανθρωπάκια. Επιβάλλεται επειγόντως να αναθεωρηθούν οι κατευθύνσεις της παιδείας μας. Η παιδεία είναι η μεγάλη ασθενής κι όχι η οικονομία. Οι κρίσεις στην οικονομία, με το όποιο τίμημα για το λαό, κάνουν το κύκλο τους και επέρχεται η ανάκαμψη. Η κρίση στην παιδεία, αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά, καταβυθίζει τους λαούς στην ανυπαρξία…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου